انواع دنده اتوماتیک یا همان گیربکس‌های خودکار دقیقاً عملکردی شبیه به گیربکس‌های دستی دارند؛ ولی با این تفاوت که جعبه‌دنده‌های اتوماتیک فاقد هرگونه سیستم کلاچ هستند و تااندازه‌ای برای رانندگان تعویض دنده را ساده‌تر کرده‌اند. درواقع خودروهایی که مجهز به دنده اتوماتیک هستند تنها دارای پدال‌های گاز و ترمز می‌باشند. همچنین برای تعویض دنده‌های مختلف نیز اتومبیل این کار را به‌طور کاملاً خودکار انجام می‌دهد. اگر تمایل دارید با انواع گیربکس های اتوماتیک بیشتر آشنا شوید پس به شما پیشنهاد می‌دهیم تا پایان متن با ما همراه شوید.
بررسی انواع دنده اتوماتیک
شاید بارها دیده باشید که در ماشین‌های لوکس جعبه‌دنده یا همان گیربکس به‌صورت اتوماتیک کار می‌کنند؛ ولی عمدتاً این نوع دنده‌های اتوماتیک در مدل‌های مختلفی به کار می‌روند. همچنین تمام خودروهایی که مجهز به گیربکس‌های اتوماتیکی هستند قطعه‌ای به‌عنوان کلاچ در آن‌ها دیده نمی‌شود؛ زیرا اتومبیل‌هایی که در طراحی آن‌ها انواع دنده اتوماتیک قرارگرفته است هیچ نیازی به دنده‌های دستی ندارند. درواقع این نوع ماشین‌ها با قرار دادن اتومبیل در وضعیت drive می‌توانند به‌راحتی درمسیرهای هموار و ناهموار با سرعت‌های مختلف حرکت کنند.
نحوه عملکرد انواع دنده اتوماتیک
این مدل جعبه‌دنده‌های اتوماتیک در سال‌های زیادی تنها در ماشین‌های لوکس به کار می‌رفت؛ ولی هم‌اکنون استفاده از اینمدل گیربکس‌های اتوماتیک در خودروهای معمولی هم رواج پیداکرده است. اساساً گیربکس‌های خودکار به دو شکل طراحی‌شده‌اند. یکی از آن‌ها دنده‌های اتوماتیک سنتی است که توسط یک مبدل گشتاور هیدرولیک امکان اتصال به موتور خودرورا پیداکرده‌اند. همچنین نمونه دیگر نیز دنده‌های اتوماتیک کلاچ دوگانه‌ای هستند که عمدتاً بر روی دو عدد گیره جاسازی می‌شوند. این دو مدل گیربکس خودکار قادر هستند تا چرخ‌دنده‌ها را در خودروهای مختلف بدون واردکردن هیچ دستوری از طرفراننده تغییر دهند. این فرایند در جعبه‌دنده‌های اتوماتیک به شکل هیدرولیکی و یا الکتریکی صورت می‌گیرد.
معرفی انواع گیربکس اتوماتیک
انواع گیربکس‌های اتوماتیک با مهندسی پیچیده‌ای طراحی‌شده‌اند. معمولاً این نوع جعبه‌دنده‌های خودکار در هر شرایطی سرعت و کنترل اتومبیل را انجام می‌دهند. مهم‌ترین دنده‌های اتوماتیک عبارت‌اند از:
گیربکس اتوماتیک از نوع سیاره‌ای AT
این نمونه از گیربکس‌های خودکار یکی از رایج‌ترین انواع دنده اتوماتیک هستند. در این مدل از گیربکس‌ها معمولاً توان و قدرت موتور توسط چرخ‌دنده‌های خورشیدی سیاره‌ای صورت می‌گیرد. از طرفی سیستم کلاچ در این نوع جعبه‌دنده‌ها به شکل اتوماتیک هیدرولیکی است که غالباً از یک سیستم کنترلی پیروی می‌کند. گیربکس خودروهایی مانند هایما، سوزوکی ویتارا و ماشین‌های مدل‌بالای دیگری مثل اچ سی کراس از نوع سیاره‌ای AT است.
ماشین‌هایی که از دنده‌های خودکار AT استفاده می‌کنند در مقایسه با گیربکس‌های اتوماتیک AMT نیز پاسخ سریع‌تری نسبت به انتقال نیرو دارند. مطمئناً در این مدل دنده‌ها استفاده از سوئیچ دنده به‌سادگی امکان‌پذیر است و همچنین دارای گشتاوری مناسب هست. فناوری پیشرفته در این مدل گیربکس‌ها اثبات‌شده است؛ چون مجهز به دنده‌های ثابتی هستند که امکان تغییر دادن آن‌ها به‌راحتی وجود دارد.
انواع دنده اتوماتیک از نوع AMT
یکی دیگر از انواع گیربکس‌های اتوماتیک بانام AUTOMATED MANUAL TRANMISSION معرفی‌شده‌اند. این نمونه دنده‌های خودکار در بین خودروسازان با نماد اختصاری AMT یعنی دنده‌های دستی اتوماتیک شناخته می‌شود. خوب است بدانید که سیستم‌های گیربکس دستی اتوماتیک در سال 1996 میلادی برای نخستین بار با استفاده از تجربه مهندسین شرکت BMW به بازار خودروهای جهان راه پیدا کردند. در حقیقت انواع جعبه‌دنده اتوماتیک AMT نمونه‌ای از گیربکس‌های دستی هستند که در حالت پیشرفته‌تری به کار می‌روند. امروزه گیربکس‌های AMT ساده‌ترین دنده اتوماتیک هستند که معمولاً نسبت به سایر گیربکس‌های خودکار در قیمت پایین‌تری عرضه می‌شوند.
گیربکس‌های AMT
تمام جعبه‌دنده‌های اتوماتیک AMT می‌توانند راحتی و سهولت رانندگی را به دارندگان خودروهای دنده اتوماتیک ارائه دهند. ماشین‌هایی که مجهز به این نمونه گیربکس‌ها هستند در مقایسه با جعبه‌دنده‌های دستی نیز دردسر تعویض دنده را ندارند. همچنین نسبت به سایر دنده‌های اتوماتیک هم هزینه تعمیر و تعویض آن‌ها در نرخ پایین‌تری قرار دارد مهم‌ترین مزیتی که در این نمونه سیستم‌های گیربکس اتوماتیک وجود دارد این است که در خودروهای دنده اتوماتیک AMT تعویض دنده و همچنین عملیات دیگری مثل کلاچ گیری به‌صورت خودکار و هوشمند انجام می‌گیرد.
فواید استفاده از گیربکس اتوماتیک AMT
خودروهایی که مجهز به این نوع دنده‌های اتوماتیک هستند معمولاً مصرف سوخت بسیار پایینی دارند و همچنین در زمان کوتاه‌تری تعویض دنده در آن‌ها صورت می‌گیرد. اتومبیل‌های با دنده AMT مجهز به پدال کلاچ نیستند و عمدتاً چیزی به نام اهرم دنده واقعی در آن‌ها تعبیه نشده است. هزینه تولید این مدل گیربکس‌های خودکار پایین است ولی تنها در ماشین‌های لوکس از آن‌ها استفاده می‌شود.
دنده‌های اتوماتیک از نوع CVT
نمونه دیگری از انواع دنده اتوماتیک نیز گیربکس‌هایی بانام Coutinuously Variable Transmission هستند. معمولاً این نوع جعبه‌دنده‌های خودکار با نماد اختصاری CVT یعنی سیستم منتقل‌کننده قدرت پیوسته شناخته می‌شوند. مهم‌ترین اجزایی که در این مدل گیربکس‌های اتوماتیک وجود دارند عبارت‌اند از:
• پولی ورودی یا همان محرک
• پولی خروجی یا همان متحرک
تسمه مخصوص گیربکس CVT معمولاً از جنس پلاستیک یا آلیاژهایی از فلز ساخته می‌شوند. دقت کنید که در این نمونه از گیربکس‌های اتوماتیک نسبت دور به‌صورت کاملاً بی‌نهایت طراحی‌شده است. همچنین ضریب دنده به‌صورت کامل سریع و متناوب انتخاب می‌شود یعنی در هنگام تعویض دنده‌ها به‌طور مداوم هیچ نوع تغییر شوک یا حتی تغییراتی مثل دورهای ناگهانی وجود ندارد پس این مزیت کاملاً برعکس گیربکس‌های دستی است.
مزایای دنده‌های اتوماتیک CVT
خودروهایی که در ساختار آن‌ها یکی از انواع دنده اتوماتیک CVT وجود دارد به‌سادگی تعویض دنده را انجام می‌دهند. معمولاً شتاب خوبی دارند و در زمان تعویض دنده باعث قطع شدن نیروی کشش نمی‌شوند.
دنده‌های اتوماتیک از نوع DCT
امروزه گیربکس‌های DCT یکی از متفاوت‌ترین انواع دنده‌اتوماتیک‌هایی است که مخفف dual- clutch Transmission است. این مدل گیربکس‌ها معمولاً ویژگی‌هایی شبیه به دنده‌های اتوماتیک و گیربکس‌های دستی دارند به همین دلیل به آن‌ها گیربکس نیمه اتوماتیک گفته می‌شود. در حقیقت طراحی گیربکس‌های اتوماتیک DCT به‌صورت دو کلاچه هستند یعنی رانندگان می‌توانند در زمان استفاده از این نوع گیربکس‌های اتوماتیک دو کلاچ متفاوت را به کار ببرند. بر همین اساس این مدل دنده‌های DCT را می‌توان گیربکس نیمه اتوماتیک نماید البته این مدل گیربکس‌های اتوماتیک نمونه‌ای از دنده‌های دستی بدون کلاچ هستند که بانام‌های دیگری مثل گیربکس دستی خودکار هم معرفی می‌شوند. البته فراموش نکنید که اتصال هرکدام این دو کلاچ در طراحی انواع دنده اتوماتیک DCT به‌صورت سیستم‌های زوج و فرد قرارگرفته‌اند پس همین امر توانسته طرز کار این مدل گیربکس‌های اتوماتیک را از دنده‌های دستی جدا کند.
ساختار انواع دنده اتوماتیک
دنده‌های اتوماتیک هم مانند سایر گیربکس‌های دستی از اجزای مهمی تشکیل‌شده‌اند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- سلولوئید
- شافت خروجی گیربکس
- کلاچ دنده‌های اتوماتیک به‌صورت چندصفحه‌ای
- مبدل گشتاور که اصولاً مجموعه‌ای از توربین، روغن گیربکس و قطعات دیگری است.
- چرخ‌دنده‌های مخصوص این مدل گیربکس‌های خودکار به‌صورت خورشیدی و سیاره‌ای
نکته: هرکدام از این اجزای اصلی خودرو دارای یکسری قطعات جانبی هستند که تمامی آن‌ها وظیفه‌دارند خودرو را در مسیر مناسبی هدایت کنند
